Je kind zit te tekenen, ijverig aan het werk. ‘GRRRRRRR!’ en de tekening verdwijnt in een prop op de grond. Want de tekening ziet er niet zo uit als het plaatje wat je kind in zijn hoofd had… ‘Ik kan niet tekenen, tekenen is stom!’ Voor veel ouders van hooggevoelige kinderen een bekend verhaal. Hooggevoelige kinderen zijn vaak perfecionistisch en willen graag zelf de controle houden. Het MOET goed gaan. En het liefst in één keer.t Het gebeurt vaak genoeg dat wanneer iets niet lukt, een kind opgeeft en het niet meer wil leren. Faalangst ontwikkelt zich. Je kind richt zich op wat het al kan en gaat nieuwe uitdagingen en dus nieuwe mogelijkheden om iets te leren uit de weg. Je kind is er van overtuigd dat het toch niet zal lukken. ‘Ik kan het niet en ik zal het nooit leren!’ Dit is een voorbeeld van de vaste mindset, ofwel een fixed mindset.
Groeimindset vs. vaste mindset
Om te kunnen leren en groeien zijn juist die nieuwe uitdagingen van belang. Een groeimindset is hierbij enorm belangrijk. Maar wat is dat nou precies een groeimindset? Carol Dweck onderscheidt twee soorten mindset. De fixed mindset, ook wel vaste mindset genoemd, (ik ga het nooit leren) en de growth mindset (van fouten maken leer ik). Niemand heeft alleen maar een fixed mindset of alleen maar een growth mindset. Meestal verschilt dit per situatie en ook in hoe je op dat moment in je vel zit. Carol Dweck heeft veel onderzoek gedaan naar mindset. Uit deze onderzoeken is gebleken dat als we als “A” geboren worden, we ons kunnen ontwikkelen tot “B”. Er zitten wel grenzen aan de ontwikkeling, maar ontwikkeling is onder de juiste omstandigheden mogelijk. Het IQ staat niet vast, maar is veranderlijk.
Ideale leeromstandigheden.
Als een kind stress ervaart, functioneert het brein niet zoals we eigenlijk willen dat het brein functioneert als het gaat om leren. De reactie had in de oertijd een prima functie, namelijk ervoor zorgen dat je niet verslonden zou worden door een tijger of gespiest zou worden door een speer afkomstig van een andere stam. Maar om te kunnen leren is het belangrijk dat we ons ontspannen en veilig voelen. Is dat niet het geval? Dan wordt iets leren erg lastig op dat moment.
Om in een groeimindset te komen zijn de omstandigheden belangrijk. Er moest sprake zijn van veiligheid (je ontspannen voelen), geef feedback op het proces in plaats van op het resultaat (Wat heb jij hard gewerkt! Je hebt een bouwwerk gemaakt, kan je me vertellen hoe je dat hebt gedaan?) en succeservaringen (een taak moet niet te makkelijk zijn, mag net iets boven het kunnen liggen zodat er daadwerkelijk sprake is van een uitdaging.)
De woordkeuze is ontzettend belangrijk, maar ook je uitstraling. Kinderen (en helemaal hooggevoelige kinderen) hebben het feilloos in de gaten wanneer je het één zegt (of niet zegt maar wel uitstraalt) en het andere bedoelt.
Hoe ga ik samen met mijn kind aan de slag met de groeimindset?
Hoe leg ik mijn kind uit wat een groeimindset is? En dat je iets vaak niet met één keer oefenen kunt?
Een voorbeeld wat ik zelf veel gebruik is het leren lopen.
Hele jonge kinderen zijn enorm gericht op groei. Als een kindje staat en vervolgens wil lopen maar meteen op de grond ploft, zal hij niet denken, ‘ik ben geen loper, dit gaat me niet lukken ik stop ermee!’. Uiteindelijk zal het kindje na veel oefenen (en bij fysieke gezondheid uiteraard) kunnen lopen.
Een ander voorbeeld is leren fietsen. Toen je 3 jaar was had je een driewieler of een loopfiets. Daarmee leerde je hoe je kan sturen en hoe je er voor moest zorgen dat je niet omviel. Je leerde je balans te bewaren. Toen kreeg je een grote fiets, met zijwieltjes. Poeh dat was hard trappen! En na veel oefenen kon je het helemaal zelf. En daar was het moment waarop je eigenlijk wel eens zonder zijwieltjes wilde proberen te fietsen. Papa en mama renden naast je, veel oefenen. En nu?
Wat erg waardevol kan zijn is om eens na te gaan hoe jouw eigen mindset is. Mag jij fouten maken van jezelf zodat je kunt leren? Of moet jij alles perfect doen van jezelf? Welke kleine stap zou je vandaag kunnen zetten om je meer bewust te worden van je mindset?
